Żurawie warsztatowe
Cz. I. Funkcjonalności, konstrukcja i podział

Żuraw warsztatowy, nazywany również żurawikiem warsztatowym bądź żurawiem stacjonarnym, należy do najpopularniejszych urządzeń transportu bliskiego. W dużych zakładach przemysłowych stosowany jest jako wyposażenie pojedynczego stanowiska pracy, w mniejszych, np. warsztatach samochodowych, są głównym urządzeniem dźwignicowym wykorzystywanym do podnoszenia oraz transportu ładunków.

Żuraw warsztatowy techniczne stanowi rozwiązanie pośrednie pomiędzy bramką warsztatową i suwnicą – od pierwszej różni go możliwość ruchu wysięgnika z podwieszonym ładunkiem, a tym samym większa możliwość manipulowania nim w procesach technologicznych, od drugiej - stacjonarność urządzenia, oznaczająca w praktyce mniejszy niż w przypadku suwnicy obszar objęty zasięgiem jego pracy.

Podstawowym elementem w konstrukcji żurawika jest wysięgnik – poziome ramię, na którym zamocowany jest ręczny bądź elektryczny wciągnik na wózku jezdnym. Operacja podnoszenia może być realizowana ręcznie bądź elektrycznie – zależnie od rodzaju wciągnika. Obrót żurawia może być napędzany ręcznie bądź elektrycznie. Obszar objęty praca urządzenia wyznaczają następujące elementy:

- wysokość zamocowania wysięgnika z wciągnikiem, decydująca o wysokości podnoszenia,
- długość wysięgnika, decydująca o promieniu obszaru objętego pracą żurawia,
- sposób zamocowania wysięgnika, decydujący o zakresie wykonywanego obrotu.

Wszystkie parametry konstrukcyjne żurawia warsztatowego, mające bezpośrednie przełożenie na jego funkcjonalność, są dobierane z uwzględnieniem potrzeb zamawiającego, możliwości technicznych oraz infrastruktury zakładu. Są one również podstawą podziału żurawi na typy o charakterystycznych parametrach i możliwościach.

Żurawie warsztatowe słupowe

W żurawiach warsztatowych słupowych wysięgnik zamocowany jest na słupie posadowionym bezpośrednio na posadzce. Ten typ żurawia nadaje się do większości zastosowań, przy założeniu, że zostanie posadowiony odpowiednio do przenoszonego ciężaru.

W grupie żurawi słupowych wyróżniamy kilka ich typów:

ZSP - żurawie słupowe pełnoobrotowe – osiągające, ze względu na swoją konstrukcję,  maksymalne parametry podnoszenia i wysięgu. Wysięgnik żurawia ZSP może wykonać pełen obrót 360°, co pozwala na objęcie jego pracą pełnego okręgu o promieniu równym długości wysięgnika. Obrót żurawia może być wykonywany ręcznie bądź napędzany elektrycznie. ZSP osiąga udźwigi rzędu 10 ton, a wysięgnik może mieć długość nawet 12 metrów.

Rys. 1. Żuraw warsztatowy typ ZSP Fot. Przedsiębiorstwo HAK Sp. z o.o.

Rys. 2. Żuraw warsztatowy typ ZSP Fot. Przedsiębiorstwo HAK Sp. z o.o.

ZSW – żurawie słupowe wspornikowe – są urządzeniami o średnich parametrach technicznych, jednak są zamawiane przez klientów najczęściej, głównie ze względu na korzystny stosunek ceny do osiąganych parametrów. Konstrukcja wysięgnika, zamocowane go na wsporniku, pozwala na osiągnięcia maksymalnej wysokości podnoszenia w danej infrastrukturze zakładowej. Obrót żurawia wykonywany jest ręcznie, a kąt obrotu wynosi 270°. ZSW osiąga udźwigi do 2 ton, a wysięgnik może mieć długość do 10 metrów.

Rys. 3. Żuraw warsztatowy typ ZSW Fot. Przedsiębiorstwo HAK Sp. z o.o.

Rys. 4. Żuraw warsztatowy typ ZSW Fot. Przedsiębiorstwo HAK Sp. z o.o.

ZSO – żurawie słupowe z odciągiem – są żurawiami o lekkiej budowie, lecz osiągają mniejsze niż pozostałe dwa typy wysokości podnoszenia. Obrót żurawia wykonywany jest ręcznie, a kąt obrotu wynosi 270°.  ZSO osiąga udźwigi do 2 ton, a wysięgnik może mieć długość do 6 metrów.

Rys. 5. Żuraw warsztatowy typ ZSO Fot. Przedsiębiorstwo HAK Sp. z o.o.

Rys. 6. Żuraw warsztatowy typ ZSO Fot. Przedsiębiorstwo HAK Sp. z o.o.

Żurawie warsztatowe przyścienne

Żurawie warsztatowe przyścienne oparte są konstrukcji wysięgu mocowanego bezpośrednio do elementów konstrukcyjnych hali – ściany bądź betonowego słupa. Ten sposób zamocowania ogranicza możliwość obrotu ramienia do 180°. W sprzyjających warunkach konstrukcyjnych - montaż na słupie - można osiągnąć obrót w zakresie 270°. Obrót ramieniem żurawia przyściennego może być realizowany ręcznie bądź mechanicznie poprzez zamontowany motoreduktor.

Typy żurawi w grupie żurawi przyściennych:

W grupie żurawi przyściennych największe parametry osiąga żuraw przyścienny ZPP. Analogicznie do żurawia ZSP, przeznaczony jest do najcięższych zadań - jego wysięgnik może mieć długość do 12 metrów, a udźwig – do 10 ton.  

Rys. 7. Żuraw warsztatowy typ ZPP Fot. Przedsiębiorstwo HAK Sp. z o.o.

Rys. 8. Żuraw warsztatowy typ ZPW Fot. Przedsiębiorstwo HAK Sp. z o.o.

ZPW – żuraw przyścienny wspornikowy – jest urządzeniem o średnich możliwościach technicznych. W tej grupie żurawi zamawiany jest najczęściej – gwarantuje korzystny stosunek jego ceny do parametrów. Podobnie jak w przypadku żurawia ZSW, żuraw ZPW, ze względu na wspornikowe mocowanie wysięgnika, pozwala na osiągnięcie maksymalnej wysokości podnoszenia w danych warunkach technicznych Podobnie jak ZSW żuraw ZPW to wysięgnik o długości do 10 metrów oraz udźwig do 2 ton.

ZPO – żurawie przyścienne z odciągiem, dzięki swojej konstrukcji, charakteryzują się najlżejszą budową. Osiągają udźwig analogiczny do ZPW, lecz przy znacznie krótszym, 6-metrowym wysięgniku. Budowa wysięgnika powoduje też ograniczenie wysokości podnoszenia, co może mieć znaczenie w niższej zabudowie.

Rys. 9. Żuraw warsztatowy typ ZPW Fot. Przedsiębiorstwo HAK Sp. z o.o.

Rys. 10. Żuraw warsztatowy typ ZPO Fot. Przedsiębiorstwo HAK Sp. z o.o.

Żurawie – manipulatory

W grupie żurawi warsztatowych wyodrębnia się ich typ nazywany manipulatorem. Wysięgnik takiego żurawia ma konstrukcję łamaną, co umożliwia dokładniejsze manipulowanie ładunkiem w procesach technologicznych. Tego typu żurawiki stosowane są przede wszystkim na liniach montażowych – do operowania komponentami bądź narzędziami i maszynami. Żurawiki – manipulatory powstają zarówno w wersji słupowej, jak i przyściennej.

Rys. 11. Żuraw warsztatowy typ ZPW Fot. Przedsiębiorstwo HAK Sp. z o.o.

Żurawie specjalne

Żurawie warsztatowe, podobnie jak inne urządzenia dźwignicowe, projektowane są i produkowane z uwzględnieniem wymagań zamawiającego. Funkcjonalności będące pochodną ich konstrukcji są wykorzystywane w różnych procesach technologicznych w postaci żurawi specjalnych, dedykowanych określonym czynnościom. Ich specjalizację osiąga się najczęściej poprzez dostosowanie konstrukcji oraz wyposażenie żurawia w sprzęt dostosowany do określonych zadań.