Resurs dźwignic, resurs suwnic - nowe przepisy 

Masz pytania - skontaktuj się z nami: tel.: +48 538 519 019, e-mail: zapytania@hak.com.pl

Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji, napraw i modernizacji urządzeń transportu bliskiego wprowadziło do praktyki wymóg odtworzenia historii eksploatacji urządzenia transportu bliskiego. 

Rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 30 października 2019 roku w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji, napraw i modernizacji urządzeń transportu bliskiego (treść ustawy w PDF).
Projektowana żywotność eksploatacyjna oraz ocena stanu technicznego urządzeń transportu bliskiego - przepisy UDT
Prezentacja oferty Przedsiębiorstwo HAK Sp. z o.o.
ZAPYTAJ O OFERTĘ

Wprowadzenie tej nowelizacji ma na celu ocenę ogólnego stanu oraz zużycia eksploatacyjnego urządzenia. Ma to znaczenie szczególnie w przypadku urządzeń o nieznanej historii, które muszą przejść ocenę stanu historycznego oraz aktualnego dla określenia stopnia bezpieczeństwa ich dalszego użytkowania. 

Odtworzenie historii eksploatacji UTB dotyczy tzw. RESURSU. 

„RESURS – parametry graniczne stosowane do oceny i identyfikacji stanu technicznego określone na podstawie liczby cykli pracy i stanu obciążenia UTB w założonym okresie eksploatacji z uwzględnieniem rzeczywistych warunków użytkowania”. Pojęcie resursu dotyczy urządzeń, których projektowanie ustrojów nośnych opiera się na określaniu trwałości zmęczeniowej ustroju nośnego na podstawie założonej liczby cykli pracy i stanu obciążenia. Mówić prościej - resurs jest końcem okresu bezpiecznej eksploatacji.

W praktyce resurs suwnic i ogólnie resurs dźwignic (resurs UTB) to projektowany bezpieczny okres eksploatacji dźwignicy określony liczbą cykli pracy (dla konstrukcji stalowych) oraz liczbą godzin pracy (dla mechanizmów) w założonym okresie eksploatacji z założonym obciążeniem nominalnym. Każde urządzenie, w ramach tzw. resursu, ma więc określoną pulę cykli lub godzin pracy do wykorzystania, które nie naruszą bezpieczeństwa jego użytkowania. 

Żywotność każdego urządzenia – zarówno w zakresie mechanizmów, jak i konstrukcji – zależna jest od wielu czynników. Należą do nich zarówno czynniki początkowe - zastosowane rozwiązania konstrukcyjne, użyte materiały oraz jakość wykonania, jak i warunki zachodzące w fazie eksploatacji. W przypadku eksploatacji znaczenie ma ilość wykonywanych cykli roboczych, wielkość obciążenia, liczba godzin pracy. Mówi się o tzw. trwałości zmęczeniowej – wytrzymałości konstrukcji, urządzenia bądź innych elementów na zmieniające się w czasie obciążenia o charakterze zmienno-amplitudowym poniżej odpowiedniej granicy wytrzymałości statycznej.

Używanie urządzenia po przekroczeniu szacowanego okresu żywotności może stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego oraz mienia i środowiska.

Zdj. 1. Określenie resursu suwnic to obowiązek eksploatującego

RESURS suwnic - jak obliczyć resurs suwnicy?

Ocena stopnia wykorzystania resursu dotyczy wszystkich urządzeń transportu bliskiego podlegających dozorowi technicznemu – suwnic, wciągarek, żurawi, układnic magazynowych, wyciągów towarowych. Zakładany okres żywotności dla konstrukcji nośnej określany jest nawet w milionach cykli pracy z obciążeniem nominalnym, natomiast dla mechanizmów – w ilości godzin pracy z obciążeniem nominalnym. 

Aktualnie obowiązująca normą, według której dokonuje się obliczeń wykorzystania resursu, jest norma ISO 12482-2014 Cranes – Monitoring for Crane design working period. 

Informacje konieczne do obliczenia resursu UTB - resursu suwnicy bądź resursu dźwignicy należy czerpać z dokumentacji urządzenia transportu bliskiego – zarówno wykonawczej, jak i eksploatacyjnej. Dokumentacja wykonawcza pochodzi od producenta urządzenia i zawiera podstawowe informacje o udźwigu, prędkościach roboczych mechanizmów, GNP, rodzaju napędu, sposobie sterowania i zasilania , wartość nacisków kół jezdnych oraz wiele innych. Rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji, napraw i modernizacji urządzeń transportu bliskiego nakłada na eksploatującego obowiązek rejestracji przebiegu eksploatacji UTB. Można to robić na kilka sposobów – od używania urządzeń monitorujących pracę UTB, aż po wyliczenia oparte na procesie technologicznym. Istotne jest, aby była prowadzona na bieżąco i dotyczyła nie tylko urządzenia jako całości, lecz również poszczególnych jego mechanizmów, ponieważ te mogą osiągać swój resurs w różnych terminach. 

W sytuacji, gdy taka dokumentacja jest niedostępna – co zdarza się w przypadku urządzeń, dla których nie prowadzono rejestracji eksploatacji bądź urządzeń zakupionych na rynku wtórnym - informacje konieczne dla oszacowania resursu należy uzyskać w inny sposób. Najpewniejszym z nich jest oszacowanie resursu na podstawie wiedzy technicznej, uznanych specyfikacji technicznych producentów innych urządzeń,

Obliczenie resursu dźwignicy wymaga odpowiedniej wiedzy. Osobą kompetentną jest „osoba fizyczna bądź prawna, posiadająca doświadczenie w projektowaniu, budowie i konstruowaniu UTB, posiadająca wystarczającą wiedzę z zakresu przedmiotowych przepisów i norm oraz sprzętu potrzebnego do wykonania przeglądu specjalnego (…). Ponadto osoba kompetentna powinna być zdolna do oceny stanu bezpieczeństwa UTB i podjęcia decyzji, jakie środki powinny zostać podjęte w celu zapewnienia dalszej bezpiecznej eksploatacji UTB” (Wytyczne UDT dotyczące eksploatacji urządzeń transportu bliskiego).

Zdj. 2. Wykorzystanie resursu oznacza konieczność przeprowadzenia badań, remontów i modernizacji

Wykorzystanie resursu - postępowanie

Eksploatujący urządzenie powinien przede wszystkim dopilnować, by dostępne były wszystkie dokumenty pozwalające na sprawdzenie bądź obliczenie resursu urządzenia transportu bliskiego. W tym celu, poza dbałością o dokumentację wykonawczą, konieczne jest prowadzenie na bieżąco rejestru warunków eksploatacji urządzenia. 

Eksploatujący powinien na bieżąco kontrolować stopień wykorzystania resursu, a po jego wykorzystaniu wykonać kroki, które zapewnią urządzeniu nowy, bezpieczny okres eksploatacji, czyli zlecić wykonanie przeglądu specjalnego oraz wykonać remont kapitalny bądź modernizację urządzenia.