Wciągnik a wciągarka UDT - czym się różnią?

Wciągniki i wciągarki to rozwiązania techniczne, które stanowią podstawę działania większości urządzeń dźwignicowych (i nie tylko). Są odpowiedzialne za kluczową dla dźwignic funkcjonalność – możliwość podniesienia na określoną wysokość, przemieszczenia lub utrzymania ładunku podczas jego transportu dźwignicą. Dostępne są na rynku w różnych opcjach parametrów i wyposażenia, umożliwiając dobór adekwatny do potrzeb procesów technologicznych.

Zastosowanie wciągników i wciągarek

Wciągniki i wciągarki najczęściej stosowane są w urządzeniach dźwignicowych różnego kalibru. Spotkamy je we wszystkich typach suwnic, wciągarek bramowych oraz żurawi warsztatowych czy żurawi budowlanych, mogą być również stosowane jako samodzielne wyposażenie podnoszące, montowane na elementach konstrukcyjnych hal czy dedykowanych instalacji.

Funkcjonalność wciągników i wciągarek jest kluczową składową procesów transportowania ładunków oraz manipulowania ładunkami. Konstrukcja tych urządzeń umożliwia pochwyt oraz podniesienie ładunków o różnej masie na określoną wysokość, a tym samym – pozwala na ich przemieszkanie w procesach magazynowych, warsztatowych, budowalnych, a także procesach produkcji czy montażu. Wciągniki i wciągarki stosuje się zarówno do podnoszenia niedużych elementów (np. komponentów kamieniarskich), jak i wielkomasowych maszyn czy obiektów (np. kontenerów, załadowanych wagonów czy łodzi w portach).

Wciągnik – co to takiego?

Wciągniki charakteryzują się zwartą budową oraz niewielkimi rozmiarami. To rozwiązanie techniczne, w którym konstrukcja podnosząca została zamknięta w kompaktowej obudowie. Rolę cięgna stanowi we wciągnikach lina stalowa bądź łańcuch stalowy. Cięgno może mieć różną długość, wpływającą na wysokość podnoszenia ładunku przez dany model wciągnika, a zakończeniem cięgna jest zblocze hakowe bądź zaczep. Siła podnosząca wywoływana jest bądź przez napęd ręczny bądź elektryczny – w pierwszym przypadku dostępne są modele o mniejszych nośnościach. Typowym wyposażeniem wciągników kompaktowych są wózki belkowe, które pozwalają przemieszczać wciągnik wzdłuż belki, na której jest zamocowany.

Ograniczone rozmiary wpływają również na skalę możliwości, jakie otrzymujemy wraz z wciągnikiem – największe i najsilniejsze modele osiągają udźwigi do kilkudziesięciu ton, rzadko jednak przekraczają osiągi większe niż 30 000 kg. Mają również pewne ograniczenia w wysokości podnoszenia, powodowane pojemnością bębna linowego bądź pojemnika na łańcuch.

Cechy charakterystyczne wciągarki

Wciągarka to z kolei rozwiązanie nie posiadające całościowej obudowy, obejmującej wszystkie mechanizmy. Składowe elementy wciągarki, takie jak silnik napędowy, bęben linowy itp. montowane są na otwartej konstrukcji ramowej, która porusza się po konstrukcji zewnętrznej, którą najczęściej jest dwudźwigarowy most suwnicy. Podobnie jak w przypadku wciągników, wciągarki również dostępne są w różnych wersjach, jednak najczęstszym zestawieniem konstrukcyjnym jest wciągarka linowa z napędem elektrycznym oraz układem jezdnym umożliwiającym przejazd wciągarki wzdłuż dźwigarów.

Konstrukcja wciągarek pozwala na osiąganie bardzo wysokich parametrów – zarówno pod względem udźwigów, jak i wysokości podnoszenia. To powód, dla którego stanowią one wyposażenie największych suwnic i żurawi, umożliwiając transport ładunków wielkomasowych.

Wciągnik a wciągarka – najważniejsze różnice

Pojęcia „wciągnik” i „wciągarka” często stosowane są zamiennie – głównie ze względu na wspólną obu urządzeniom funkcjonalność. Warto jednak znać podstawowe różnice, by bez problemu rozpoznać typ maszyny oraz dobrać ją odpowiednio do własnych potrzeb.

Podstawowe różnice pomiędzy wciągnikiem i wciągarką:

Budowa urządzenia. Mechanizmy wciągnika są zamknięte w kompaktowej obudowie, mechanizmy wciągarki nie mają obudowy, są w zamian zamontowane na przejezdnej ramie. Oba urządzenia różnią się więc elementem nośnym – w przypadku wciągnika jest nim obudowa, w przypadku wciągarki – element zewnętrzny.

Zakres pracy. Rama wciągarki jest standardowo wyposażona w układ jezdny, co zakłada możliwość przemieszczania podniesionego ładunku wzdłuż toru jazdy wciągarki. Wciągnik takiej funkcjonalności w swojej podstawie nie posiada – by ją osiągnąć, należy zastosować wózki wciągnikowe, które pozwolą przemieszczać urządzenie również poziomie.

Osiągi. Otwarta budowa wciągarek umożliwia stosowanie dłuższych oraz mocniejszych lin, co w naturalny sposób przekłada się na wielkości udźwigu oraz wysokości podnoszenia. Kompaktowa budowa wciągników wiąże się z ograniczeniami technicznymi w tym zakresie.

Jak najlepiej dobrać wciągnik lub wciągarkę?

Odpowiedni dobór wciągnika lub wciągarki wymaga nie tylko fachowej wiedzy technicznej, lecz również – doświadczenia wynikającego ze znajomości praktyki stosowania tych urządzeń.

Wybór wciągarki najczęściej leży po stronie producenta urządzenia dźwignicowego, w którego wyposażenie wchodzi. Proces projektowania dźwignicy zakłada przygotowanie wciągarki dostosowanej zarówno do parametrów technicznych maszyny, jak i wymagań procesów technologicznych prowadzonych przez jej użytkowników.

W wyborze wciągnika, który często kupowany jest jako jednostkowe wyposażenie zakładów, warsztatów, magazynów, a nawet większych sklepów, warto znać podstawowe parametry jego pracy, czyli udźwig, wysokość podnoszenia, prędkość podnoszenia, parametry zasilania, a także – rodzaj zakończenia cięgna. Jeśli chcemy zastosować wciągnik w połączeniu z wózkiem jezdnym, warto rozpoznać możliwości konkretnego modelu w tym zakresie oraz jego kompatybilność z dostępnymi na rynku wózkami belkowymi.

Które wciągniki i wciągarki podlegają dozorowi technicznemu?

Potrzeby rynkowe zaowocowały powstaniem szeregu ofert asortymentowych, w których dostępne są wciągniki i wciągarki w różnych układach parametrowych. Część z nich wymaga urzędowego zezwolenia na eksploatację, inne są z tego wymogu wyjęte – typy tych urządzeń określa Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2012 roku w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu.

Urządzenia wciągnikowe, które można stosować bez zgłaszania do Urzędu Dozoru Technicznego to przede wszystkim urządzenia o zasilaniu 230V oraz o udźwigu sięgającym maksymalnie 2 000 kg. W praktyce dotyczy to jednak głównie wciągników o udźwigu 1t, ponieważ te większe wymagają silniejszego zasilania. Brak wymogu zgłoszenia do UDT oznacza zastosowanie tzw. dozoru uproszczonego, który zakłada konserwację tych urządzeń przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia. Obsługowe uprawnienia na wciągniki i wciągarki nie są w ich przypadku wymagane, jednak należy przestrzegać wskazówek użytkowania podanych przez jego producenta.