Zdejmowalne urządzenia chwytające

Zdecydowana większość będących w użyciu dźwignic to urządzenia ogólnego stosowania, wyposażone w hak nośny jedno- lub dwurożny, służący do podwieszania podnoszonego bądź przenoszonego ładunku. 

Jeśli jednak ładunek nie jest wyposażony w odpowiedni zaczep transportowy, za który można go podczepić bezpośrednio do haka dźwignicy, wówczas wymagane jest zastosowanie elementu pośredniczącego, który pozwoli na bezpieczne wykonanie tej operacji. 

Osprzęt do podnoszenia

Dotycząca bezpieczeństwa maszyn Dyrektywa 2006/42/WE nazywa tego rodzaju elementy osprzętem do podnoszenia. Pomimo że nie spełniają one zawartej w dyrektywie definicji maszyny, muszą jednak bezwzględnie spełniać wytyczone w tej normie podstawowe wymogi bezpieczeństwa.  Różnorodność odmian stosowanego w praktyce osprzętu do podnoszenia jest znaczna – wynika z rozmaitości parametrów transportowanego ładunku. Grupa ta obejmuje zarówno prostsze, jak i bardziej złożone urządzenia, począwszy od zawiesi linowych, tekstylnych czy łańcuchowych, poprzez specjalizowane elementy wyposażenia zawiesi, a skończywszy na skomplikowanych urządzeniach o złożonej budowie i zasadzie działania, wykorzystujących zjawiska przyciągania magnetycznego, sprzężenia ciernego, adhezji próżniowej.

Normy bezpieczeństwa dla urządzeń chwytających

Zawarte w Dyrektywie maszynowej wymogi bezpieczeństwa są sformułowane bardzo ogólnie – ich uściślenie oraz dobór odpowiedni dla poszczególnych rodzajów osprzętu do podnoszenia jest procesem nie tylko czasochłonnym, lecz przede wszystkim wymagającym wprawy w stosowaniu procesu oceny ryzyka. W celu rozwiązania tego problemu, a zarazem – stworzenia jasnych i oczywistych w stosowaniu zasad przygotowano szereg norm zharmonizowanych z Dyrektywą maszynową, a dotyczących poszczególnych reprezentantów grupy osprzętu do podnoszenia. Zgodność norm z dyrektywą daje nam precyzyjny wykaz wymogów bezpieczeństwa, przykładowych sposobów jego zapewnienia oraz metod jego badań, co znacznie skraca czas projektowania. 

Najbardziej znane normy oraz ich zakres to:

  • PN-EN 13414-1 - zawiesia do podnoszenia z lin stalowych ogólnego zastosowania,
  • PN-EN 1492-1 - zawiesia z taśm syntetycznych,
  • PN-EN 1492-2 - zawiesia z włókien syntetycznych o obwodzie zamkniętym,
  • PN-EN 818-4 - zawiesia łańcuchowe klasy 8,
  • PN-EN 1677-1 - stalowych kute  części składowych zawiesi klasy 8,
  • PN-EN 13155 - zdejmowalne urządzenia chwytające.

Rys. 1. Uchwyt do szyn [1]

Rys. 2. Uchwyt do blach [2]

Rys. 3. Uchwyt do palet [3]

Rys. 4. Uchwyt magnetyczny [4]


O ile normy dotyczące zawiesi oraz ich części składowych są raczej ogólnie znane i właściwie kojarzone z wyrobami, to znacznie mniej oczywiste są już normy dotyczące zdejmowalnych urządzeń chwytających, do których należą:

  • zawiesia zaciskowe do blach, do podnoszenia w pozycji pionowej i poziomej,
  • chwytniki próżniowe samozasysające i z zasysaniem zewnętrznym,
  • chwytniki magnetyczne z magnesem stałym i elektromagnesem,
  • zawiesia jednorożne typu C, popularnie zwanymi C – hakami,
  • zawiesia widłowe, stosowane głównie do przenoszenia ładunków spaletyzowanych,
  • trawersy z uwzględnieniem całej ich różnorodności budowy, wyposażenia i zastosowań,zawiesia zaciskowe, zarówno samozaciskowe jak i z zaciskaniem hydraulicznym i pneumatycznym.
     

Rys. 5. Trawersa sześcioramienna [5]

Rys. 6. Zawiesie jednorożne typu C [6]

Rys. 7. Chwytnik próżniowy [7]


Normy dotyczące tych grup urządzeń, podobnie jak ich przedmiot, są mniej znane, a tym samym trudniejsze w zastosowaniu. W rozpoczętym niniejszą publikacją cyklu zaprezentowane zostaną więc najważniejsze dyktowane nimi wymagania bezpieczeństwa dla tych grup urządzeń, dotyczące wytrzymałości mechanicznej, stateczności, pewności działania, metod badań i oznakowania, wynikające z oceny ryzyka. 

Zapraszamy do lektury!

Literatura:

[1] - [6] Dokumentacja wewnętrzna Przedsiębiorstwa HAK
[7] - http://klaner.biz/?klaner=VMS6006.php