Czym jest dokumentacja techniczno-ruchowa?

Dokumentacja techniczno-ruchowa często nazywana jest potocznie „paszportem maszyny”. To całkiem trafne określenie doskonale oddaje wagę dokumentu, związane z nim wymagania oraz istotność zawartych w nim informacji związanych z urządzeniem.

Co to jest DTR?

DTR to skrót od dokumentacji techniczno-ruchowej, pełnej nazwy niezbędnego dodatku do każdej maszyny. Dokumentacje techniczno-ruchowe związane z określonymi grupami urządzeń muszą być sporządzane zgodnie z obowiązującymi normami oraz regulacjami opracowywanymi przez dedykowane instytucje. Polska, jak kraj należący do Unii Europejskiej, obowiązana jest do zadbania o zgodność wydawanych DTR-ek z dyrektywą 2006/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 maja 2006 roku

Co zawiera dokumentacja techniczno-ruchowa?

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa opracowywana jest dla każdej maszyny osobno i zawiera kluczowe informacje dotyczące konstrukcji urządzenia, zasad jego bezpiecznej eksploatacji i konserwacji oraz dane jego producenta. Jest dokumentem kluczowym dla dokładnego określenia m.in. możliwości technicznych maszyny oraz postępowania w sytuacji awarii.

Składowe zgodnej z wytycznymi dokumentacji techniczno-ruchowej maszyny;

• parametry techniczne i dane ewidencyjne (np. numery seryjne, na podstawie których można zidentyfikować urządzenie),
• rysunki techniczne zewnętrzne,
• schematy kinematyczne, pneumatyczne oraz elektryczne,
• schematy działania,
• instrukcja użytkowania,
• instrukcja obsługi,
• instrukcja kontroli i konserwacji,
• instrukcja bezpieczeństwa (BHP),
• normatywy remontowe,
• spis części zamiennych oraz części zapasowych,
• spis wyposażenia oraz rysunków.

Dokumentacje techniczno-ruchowa powinna zawierać wszystkie informacje, które pozwolą użytkować maszynę w sposób właściwy, bezpieczny i bezawaryjny. Szczególną uwagę zwraca się w DTR na ostrzeżenia oraz schematy zachowania w sytuacjach awaryjnych. Jeżeli maszyna posiada stanowisko robocze, ono również powinno być w DTR opisane.

Ponieważ dokumentacja techniczno-ruchowa zawiera wszystkie kluczowe informacje dotyczące danej maszyny, warto zadbać o odpowiednie miejsce do jej przechowywania – szczególnie tam, gdzie urządzeń jest wiele i każde z nich ma specyficzne dla siebie wymagania.

Dokumentacja techniczno-ruchowa (DTR) – dlaczego jest potrzebna?

Do czego służy dokumentacja techniczno-ruchowa? Od strony formalnej – jej posiadanie jest podstawowym wymogiem dopuszczenia urządzenia do eksploatacji. Od strony praktycznej – umożliwia dokładne zapoznanie się z urządzeniem oraz rozpoznanie jego możliwości technicznych, a przede wszystkim – przystąpienie do bezpiecznego użytkowania maszyny i prawidłowego wykorzystania jej potencjału. DTR pozwala również rozwiązywać podstawowe problemy pojawiające się podczas użytkowania urządzenia, a także – przeprowadzać rutynowe kontrole i konserwacje. W przypadku awarii i konieczności zamówienia części zamiennych również korzystamy z DTR, w której powinny być szczegółowo wylistowane z odniesieniem do rysunków technicznych.

Dokumentacja techniczno-ruchowa - kto opracowuje?

Obowiązujące prawo nie pozwala na dopuszczenie do eksploatacji maszyny, która nie posiada dokumentacji techniczno-ruchowej. DTR jest wymagana zarówno w przypadku nowych, jak i używanych urządzeń, które są dopuszczane do obrotu bądź wykorzystywane na terenie Unii Europejskiej.

Za przygotowanie dokumentacji techniczno-ruchowej odpowiedzialny jest producent albo podmiot, który wprowadza maszynę do obrotu. Dokument ten jest niezbędnym wyposażeniem oferowanych urządzeń i nie może być przygotowywany przez osoby trzecie niepowiązane z producentem – np. przez inspektora BHP.

Dokumentację techniczno-ruchową powinien dostarczyć sprzedawca urządzenia z każdym sprzedawanym egzemplarzem. Należy się jej domagać również w przypadku zakupu urządzenia używanego.

Dokumentacja techniczno-ruchowa a przepisy i normy

Każda wydawana w Polsce DTR-ka powinna być sporządzona zgodnie z dyrektywą 2006/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 maja 2006 roku. Obowiązek wydawania dokumentacji techniczno-ruchowej ustala Uchwała Nr 757 Rezydium Rządu z dnia 30 października 1954 roku w sprawie obowiązku sporządzania i dostarczania dokumentacji techniczno-ruchowej dla maszyn, urządzeń, sprzętu i aparatury technicznej. Uchwała dopuszcza sporządzanie dokumentacji techniczno-ruchowej w formie uproszczonej dla urządzeń kierowanych do odbiorców indywidualnych (np. sprzętu AGD, elektronarzędzi czy maszyn rolniczych). Obecność DTR sprawdzana jest najczęściej przez inspektorów BHP oraz urzędników UDT,  dopuszczających dany egzemplarz maszyny do eksploatacji.